دیابت از جمله بیماری‌های خاموش است و می تواند مدت زمان زیادی را بدون علامت بوده و بعد از سال ها، علائم آن بروز کند. در برخی از موارد، مصرف مواد غذایی پروبیوتیک توانسته است سطح قند خون و شدت این بیماری را تحت تاثیر قرار داده و کاهش دهد.
امروزه بیماری دیابت یکی از بیماری‌های مهم تلقی شده و بیش از500میلیون نفر در جهان با آن مواجه هستند و روندی افزایشی را پیش رو دارد،به گونه ای که امروزه از هر 10 بزرگسال 1 نفر به دیابت مبتلاست.
افراد مبتلا به دیابت ، نیاز به پیروی از رژیم غذایی خاص وداشتن فعالیت بدنی مناسب و به طور کلی تغییرات سبک زندگی دارند ،که این مهم، می بایست برای مدت طولانی و در بیشتر اوقات برای باقی سال های زندگی در فرد دیابتی مورد توجه باشد.در دیابت نوع ۲ که در بیشتر اوقات تحت تاثیر فاکتورهای متفاوتی از جمله کم تحرکی و چاقی است، باید رژیم غذایی مناسب رعایت شده و از مصرف برخی مواد غذایی پرهیز شود. یکی از توصیه‌های عمومی پزشکان به افراد مبتلا به دیابت نوع ۲،
مصرف محصولات لبنی پروبیوتیک به ویژه ماست پروبیوتیک است.
تاثیر پروبیوتیک بر دیابت در حیوانات آزمایشگاهی مانند موش، اثبات شده است. البته در مورد انسان هنوز نتایج قطعی از سوی محققان عنوان نشده است. اما در برخی از مبتلایان به نوع دیابت، کنترل قند خون و رفع مشکلات ساختاری در انسولین، به چشم می‌خورد.
ما قصد داریم در این مطلب به تاثیر پروبیوتیک بر دیابت صحبت کنیم. بر همین اساس، چند سوال مهم و اساسی پیرامون این بحث مطرح کرده‌ایم و به آنها پاسخ داده‌ایم:
- پروبیوتیک و محصولات پروبیوتیکی چیست؟
- بهترین پروبیوتیک برای بیماران دیابتی، چیست؟
- ماست پروبیوتیک چه تاثیری روی دیابت نوع 2 دارد؟
- تاثیر پروبیوتیک روی انواع دیابت چگونه است؟
بیماری دیابت
دیابت انواع مختلفی دارد که هر کدام به علت خاصی پدید می‌آید. انواع دیابت شامل موارد زیر است:
- دیابت نوع 1
- دیابت نوع 2
- دیابت بی مزه
- دیابت بارداری
در دیابت نوع یک که یک نوع بیماری خود ایمنی است، بدن به سلول‌های پانکراس حمله می‌کند و سلول‌های ترشح انسولین را از بین می‌برد. در نتیجه میزان انسولین موجود در خون پایین می‌آید. در این شرایط اگر شخص مواد قندی و شیرین استفاده کند، میزان انسولین خون او برای هدایت سلول‌های قندی به اندام، کافی نیست. در نتیجه میزان قند موجود خون بالا می‌رود. در چنین مواقعی به دلیل ایجاد آسیب دائمی توسط سیستم ایمنی بدن در پانکراس ، نمیتوان با پروبیوتیک‌ها، آسیب‌ها را از بین برد.
در دیابت نوع دو، انسولین به میزان کافی در خون وجود دارد؛ اما بدن توانایی استفاده درست از آن را به دلایلی نخواهد داشت از جمله این دلایل میتوان به تخریب و آسیب و تغییر شکل گیرنده های سطحی انسولین یا از دست دادن توانایی اتصال گیرنده های انسولین به گلوگز ، اشاره کرد. این آسیب و تغییر شکل در گیرنده‌های انسولینی، به سبب آسیب به سلول‌های پانکراس رخ میدهد.
در برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع 2، مصرف گروهی از پروبیوتیک‌ها و جذب در روده، سبب بهبود آسیب سلول‌های پانکراس و همچنین کنترل قند خون شده است. این یافته از نظر علمی، بر روی موش‌ها و حیوانات آزمایشگاهی بررسی شده و کاملا به اثبات رسیده است. اما تا به امروز، نمونه پژوهش انسانی در این مورد انجام نشده است. فقط یافته‌ها، تحقیقات و کنترل بیماران نمونه، نشان از وجود چنین رخدادی میدهد.
دیابت بی مزه و دیابت بارداری نیز هر کدام به دلایل مربوط به مشکلات مادرزادی و غدد درون ریز بدن و همچنین تغییرات سطح هورمونی پدید می‌آیند.
از معجزه‌ی پروبیوتیک غافل نشوید
بیماران دیابتی، رژیم غذایی خاصی دارند. اگر از این رژیم پیروی نکنند، شرایط بیماری رو به بهبودی نخواهد رفت و بیمار را درگیر عوارض ناشی از بالاماندن قند خون خواهدکرد. در بسیاری از مبتلایان به دیابت نوع 2، محصولات و مکمل‌های پروبیوتیک،در روند کاهش قند خون، کنترل و حتی جلوگیری از تخریب بیش از حد سلول‌های پانکراس، تاثیر گذار هستند.
پانکراس از غدد بدن است که وظیفه دارد انسولین ترشح کند تا میزان گلوکاگون را کاهش دهد. در واقع انسولین می‌تواند گلوکز وارد شده به خون را به سمت اندام‌های مختلف بدن هدایت کند. وقتی روند این انتقال دچار مشکل شود، مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند سطح قند خون فرد را کنترل کرده و سطح آسیب به سلول‌های پانکراس را کاهش دهد.
همان گونه که در سال های گذشته محققان و پزشکان افزایش مصرف محصولات پروبیوتیک در سراسر دنیا، را پیش بینی کرده بودند، امسال و در سال 2023 شاهد این اتفاق هستیم. فروش مکمل و محصولات پروبیوتیک نزدیک به 64 میلیارد دلار و بیشتر از آن شده است.
در بازار کشور ما، محصولات پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک، پنیر و برخی از لبنیات دیگر برای فروش، عرضه می‌شود. برخی از محصولات و مکمل‌ها مانند کپسول پروبیوتیک نیز وجود دارد.
افراد، معمولا از پروبیوتیک و محصولات دارای میکروارگانسیم‌های زنده، برای کنترل و کاهش علائم بیماری‌های خاص خود و همچنین بالا بردن سلامت و ایمنی بدن خود استفاده می‌کنند.
میکروارگانیسم‌های موجود در محصولات پروبیوتیک برای بدن میزبان مفید هستند و با جذب شدن در روده می‌توانند برخی از بیماری‌ها را درمان کنند.
مواد مغذی ضروری را فراموش نکنید!
تاثیر پروبیوتیک بر کاهش میزان قند خون
احتمالا تا به امروز در فروشگاه و سوپرمارکت‌ها، ماست پروبیوتیک را دیده باشید. این نوع ماست از نظر وجود میکروارگانیسم‌های زنده، غنی است و می‌تواند برای بدن و سیستم ایمنی بدن، مفید باشد.
در پژوهشهای مختلفی که روی موش‌ها انجام شده است، تاثیر پروبیوتیک و میکروارگانیسم‌های زنده موجود در آن بر کاهش میزان قند خون، به اثبات رسیده است. وقتی در این پژوهش، شیر تخمیر شده با میکروارگانیسم‌های زنده مانند لاکتوباسیلوس کازئی و اسیدوفیلوس به موش‌ها داده شد، سوخت و ساز فروکتوز و گلوکز در موش‌ها به تاخیر افتاده و اثرات ضد دیابتی داشت. وقتی شیر تخمیر یافته با میکروارگانیسم‌های زنده می‌تواند چنین تاثیر شگرفی را روی موش و تنظیم سطح قند خون آن داشته باشد،احتمال این تاثیر روی بدن انسان نیز بالا بوده و نمیتوان از آن چشم پوشی کرد.
ماست پروبیوتیک می‌تواند اثر آنتی اکسیدانی خوب و قوی داشته باشد. همین امر می‌تواند موجب بهبود آسیب دیدگی سلول‌های پانکراس شود. زیرا در دیابت نوع 2 ، انسولین‌های ترشح شده از پانکراس دارای گیرنده‌های نامتناسب هستند و یا اصلا گیرنده ندارند.بنابراین توانایی هدایت گلوکزها را به اندام نخواهند داشت.
و کلام آخر
استفاده از محصولات پروبیوتیکی علاوه بر خواصی که دارد، اثرات بسیار خوبی روی بیماری دیابت نوع 2 دارد. شاید هنوز پژوهشهای انسانی در این زمینه به اندازه کافی انجام نشده باشد. اما نمونه‌های بسیاری وجود دارند که با مصرف ماست و سایر محصولات پروبیوتیک توانسته‌اند سطح قند خون خود را کنترل کنند.
